Elektryczne strefy ochronne w łazience

W miejscach, gdzie urządzenia narażone są na kontakt z wodą, takich jak łazienki, określone zostały elektryczne strefy bezpieczeństwa. Mają one ogromne znaczenie przy montażu termostatów łazienkowych i innych sprzętów zasilanych energią elektryczną. Warto zatem zapoznać się z definicją tych obszarów i wiedzieć, co one oznaczają w praktyce.

Czym są elektryczne strefy ochronne?

Strefy ochronne, zwane też łazienkowymi strefami wilgoci, wskazują obszary, gdzie mogą być instalowane urządzenia o określonym stopniu ochrony elektrycznej, aby mogły być one użytkowany w sposób bezpieczny. Na zdjęciu u góry widać jak rozmieszczone są wspomniane strefy bezpieczeństwa w łazience.

Można wyróżnić kilka istotnych stref występujących w miejscach o zwiększonym zawilgoceniu. Przedstawione zostały one na grafice powyżej i obejmują:

• Strefę 0 – najbardziej niebezpieczny obszar, w którym urządzenia mogą mieć bezpośredni kontakt z wodą. Dlatego też wymagany jest stopień ochrony IP x7 (pierwsza liczba, określona „x”, nie ma dużego znaczenia w strefach wilgotnych. Ważna jest przede wszystkim druga wartość). Jak odczytywać poszczególne stopnie ochrony, opisaliśmy w rozdziale poniżej. Wracając do strefy 0, warto nadmienić, że urządzenia podłączane w takim miejscu powinny mieć zasilanie stałe do 12 V, czyli bezpieczne dla człowieka nawet przy pełnym zalaniu. W taki sposób są konstruowane dysze w wannach z hydromasażem czy większość lamp w basenach.
• Strefa 1 – znajduje się bezpośrednio nad miejscem zbierania się wody, czyli wannami i prysznicami. Obejmuje przestrzeń do wysokości 2,25 m, czyli często będzie to cała wysokość pomieszczenia. W tym przypadku wymagany jest stopień ochrony na poziomie IPx5. Często w strefie 1 można spotkać taśmy LED zasilane prądem stałym 12 V. Są one w pełni bezpieczne. Jednak transformatory zasilające tego typu oświetlenie powinno znaleźć się dopiero w strefie 3.
• Strefa 2 – obejmuje przestrzeń wokół zbiorników z wodą. Szerokość strefy wynosi około 60 cm. W tym miejscu urządzenia powinny posiadać stopień bezpieczeństwa minimum IPx4.
• Strefa 3 – czyli pozostała przestrzeń w pomieszczeniu. Na rysunku będzie to część łazienki objęta białym kolorem. Ryzyko wystąpienia wysokiej wilgoci w tym miejscu nie jest duże, w związku z czym wystarczy stopień ochrony IPx1 w budynkach prywatnych (choć w łazienkach publicznych jest IPx5). Najczęściej stosuje się jednak urządzenia oznaczone IP44.

Zastosowanie tego typu stref pozwala na bezpieczny montaż urządzeń elektrycznych o określonych parametrach ochrony przed wilgocią. Ujednolicenie wskazań zwiększa bezpieczeństwo wszystkich użytkowników.

O czym informuje stopień ochrony urządzenia IP?

Każde urządzenie elektryczne posiada obudowę. Jej szczelność pozwala chronić elementy pod napięciem przed niepożądanymi ciałami obcymi. Głównym zadaniem takiej obudowy jest zabezpieczenie użytkowników przed dotknięciem przewodów i złączy gołą ręką, a tym samym uniknięcia porażenia prądem.

Zastosowanie uszczelek i dobrze dopasowanych elementów pozwala jednak na znacznie lepszą ochronę elementów elektrycznych, przede wszystkim przed najgroźniejszymi dla nich: kurzem i wodą, które mają największy wpływ na awaryjność urządzeń zasilanych prądem. Każda obudowa posiada określony stopień ochrony, składający się z dwóch liter „IP” oraz co najmniej dwóch cyfr. Pierwsza z nich opisuje ochronę przed kurzem i drobnymi ciałami obcymi, natomiast druga – zabezpieczenie przed wodą. W tabeli poniżej przedstawiono dokładnie opis poszczególnych wartości.

W przypadku termostatu łazienkowego opisanego stopniem IP44 można być pewnym, że do środka nie przedostaną się ciała obce o średnicy powyżej 1 mm. Jednocześnie obudowa taka chroni podzespoły elektryczne przed wodą bryzgającą ze wszystkich kierunków.

Najbardziej bezpieczne urządzenia posiadają klasę IP68 i są w pełni zabezpieczone przed kurzem oraz wilgocią. Jednak w normalnych warunkach nie ma potrzeby kupować termostatu o tak skomplikowanej i zaawansowanej obudowie (co wpłynie również na ich cenę).

Czy w łazience można zamontować termostat w bezpieczny sposób?

Instalacja typowego termostatu w łazience jest możliwa tylko w strefie 3. Nie tylko z powodu stosowania obudowy o klasie co najwyżej IP44, ale również ze względu na podłączenie do sieci zewnętrznej. Choć teoretycznie możliwa jest instalacja urządzenia oznaczonego jako IP21 (ochrona przed obiektami powyżej 12 mm oraz wodą spadającą pionowo na urządzenie), zaleca się korzystanie z modeli o klasie IP44, przeznaczonych typowo do łazienek i pomieszczeń o zwiększonej wilgotności. Warto bowiem pamiętać o wodzie, która osadza się na płytkach na ścianach i spływa w dół podczas gorących kapieli.

Możliwe jest również zastosowanie specjalnej uszczelki zwiększających klasę bezpieczeństwa do IP44. Stosuje się je między termostatem łazienkowym, a ścianą, aby chronić przewody podłączone do urządzenia.

Warto również pamiętać, że termostat łazienkowy posiada wbudowany czujnik temperatury, dlatego też musi znajdować się w tym samym pomieszczeniu, co instalacja grzewcza, którą steruje.

Zobacz również: Termostat wewnątrz łazienki czy na zewnątrz?

Elektryczne strefy ochronne, a mata grzewcza pod prysznicem

Wydawać by się mogło, że położenie maty grzewczej nie jest możliwe w strefie 0 lub 1. Te jednak obejmują obszar od podłogi w górę! Oznacza to, że instalacje zatopione w kleju pod płytkami nie są nimi objęte i nie należą do żadnej ze stref. Przeczytaj więcej: Czy można zainstalować matę grzewczą w łazience pod prysznicem walk-in?

Nie oznacza to jednak, że każda mata grzewcza może zostać zainstalowana pod prysznicem! Tylko modele posiadające odpowiedni certyfikat bezpieczeństwa, kłaść można w tego typu miejscach. Okazuje się, że tego typu produktów jest niewiele. Wśród oferowanych przez RAYCHEM instalacji grzewczych, jedynie mata grzewcza QuickNet-160 przeznaczona jest do podgrzewania podłogi pod prysznicem.